• Sertlik: 9 Mohs
• Bileşen: Aluminyum oksit
• Renk: Kırmızı
• Özgül ağırlık: 3.95-4.10 gram/cm³
• Şans getirdiği burç: Aslan, Yengeç, Oğlak ve Akrep
• Değerli taşlar arasında elmastan sonra en sert olan yakuttur.
• Sertliğine rağmen kırılgan bir yapıya sahiptir ve işlenmesi büyük dikkat gerektirir.
• Ham haldeyken ışık geçirmeyen ve mat olan yakut, kesime uğradıktan sonra ışıldamaya başlar.
• Tıpkı zümrüt gibi yakut da bulutsu, lekeli bir yapıya sahiptir.
• Bulutsu görüntüsü bir kusur olarak kabul edilmemekle birlikte, gerçek yakutu taklitlerinden ayıran önemli bir özelliktir.

Tarih boyunca kimi zaman dini nedenler kimi zaman ise asalet simgesi olarak kullanılan takılar, değerli madenlerle bezenerek ışıltılı ve gösterişli mücevher devrini başlatmıştır. Birçoğumuzun gözünü kamaştıran, kendine hayran bırakan bu ışıltılı dünyanın ardındaki ustalık ve sırlar ise birçok mücevher tutkunu tarafından merak edilir. Peki, ışıltılı mücevher dünyasının baş kahramanları olan değerli taşlar nelerdir ve mücevher yapımında hangi taşlar ya da madenler kullanılır? Modern tasarım anlayışının, değerli taşlar ve tutku ile harmanlanmasından doğan ECCE olarak, mücevher dünyasının baş kahramanı olan değerli taşları sizler için tek tek açıkladık.

Söz konusu değerli mücevherler ve lüks takılar olduğunda sıklıkla duyduğumuz ‘değerli taş’ kavramının ne olduğu çokça merak edilir. Kısaca açıklamak gerekirse değerli taş, nadir bulunan, dayanıklı ve sertlik derecesi Mohs ölçeğine göre 7’nin üzerinde olan madenlere verilen bir isimdir. Değerli taşların en belirgin özellikleri ise;

• kristal yapıları
• ışık geçirgenlikleri
• ışığı yansıtma özellikleri
• şeffaf ve temiz bir görüntüye sahip olmalarıdır.

Mücevher yapımında kullanılan değerli taşlar elmas, pırlanta, safir, yakut, zümrüt ve topaz olmakla birlikte yarı değerli taşlar da farklı tasarımlarda, en az değerli taşlar kadar gösterişli bir halde karşımıza çıkar.

Parlak ve göz alıcı duruşu ile kendi başına bir yıldız olan elmas, mücevher taşları arasında en değerli olandır ve paha biçilmez pırlantaların da ham maddesidir. Ayrıca, Mohs ölçeğine göre 10 sertlik derecesine sahiptir ve zarar görmesi ya da çizilmesi mümkün olmadığı için muadilleri arasında öne çıkar.

• Sertlik: 10 Mohs
• Bileşen: Saf karbon
• Renk: Beyaz, mavi, mavi-beyaz, kahve, sarı, yeşil, pembe
• Özgül ağırlık: 3.51-3.52 gram/cm³
• Şans getirdiği burç: Koç
• Dünya üzerindeki en sert madde olarak da bilinen elmas, asla çizilmez, deforme olmaz ve zarar görmez.
• Işığı kırma kat sayısı çok yüksektir; bu sebeple, içine giren ışıktan çok daha fazlasını yansıtır.
• Yansıttığı ışık miktarı nedeniyle, göz alıcılığı en yüksek taştır ve dikkatli bakıldığında, beyaz ışığı gökkuşağı renklerine ayırarak, etrafına bir gökkuşağı yaydığı görülebilir.

Mücevher dünyasının ışıltılı ve zarif üyeleri arasında ün salan bir diğer taş da pırlantadır; ancak diğer değerli taşlardan farklı olarak pırlanta bir maden değildir ve elmasın kesilerek, özel işlemlerle parlatılması sonucunda elde edilir. 

• Elmasın işlenmiş hali olması nedeniyle, künyesi elmas ile aynıdır.
• Elmasın değeri 4C kuralı doğrultusunda belirlenir ve C harfleri, cut (kesim), clarity (berraklık), color (renk) ve carat (karat) kelimelerini temsil eder.
• Değeri 4C kriterleri doğrultusunda belirlenen pırlanta ayrıca, değerlerine göre sınıflara da ayrılır.
• Saf beyaz ışık yayan ve muadillerine kıyasla daha nadir bulunan, en değerli pırlantalar D sınıfı olanlardır.
• D sınıfı, en değerli pırlanta çeşidini belirtirken Z sınıfına doğru gidildikçe pırlantanın değeri, nadirliği ve yaydığı beyaz ışık oranı azalır.

‘Hangi pırlanta alınmalı?’ sorusunun cevabı olan en belirgin noktalar yukarıda açıklanmış olmakla birlikte, “Pırlantanın Özellikleri Nelerdir?” yazımıza göz atarak, pırlanta renkleri, şekilleri ve kaliteleri hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.

• Sertlik: 9 Mohs
• Bileşen: Aluminyum oksit
• Renk: Mavi
• Özgül ağırlık: 3.95-4.10 gram/cm³
• Şans getirdiği burç: Koç, Başak
• Mücevher dünyasında mavinin temsilcisi olarak bilinen safir, mavinin birçok tonu ile süslenmiş şekilde karşımıza çıkar.
• Bu sebeple açık mavi renkteki safirler dişi, koyu renkli olanlar ise erkek olarak sınıflandırılır.
• Ancak mavi rengi ile bilinen safirin, yapay ışık altında farklı renklere bürünen çeşitleri de bulunur.
• Farklı renkteki safirler aslında, yakutun krom ve korund ile kimyasal reaksiyonlara girerek, kırmızı dışında bir renk almış hali olan taşlardır.

• Sertlik: 7.5 Mohs
• Bileşen: Berilyum aluminyum silikat
• Renk: Yeşil
• Özgül ağırlık: 2.63-2.80 gram/cm³
• Şans getirdiği burç: Boğa, İkizler, Koç
• Taşların kraliçesi ismiyle de ün salmış olan zümrüt, şeffaf ve koyu renkli olduğunda daha kaliteli kabul edilir.
• İçine karışan, sıvı/gaz baloncuklar, çizgiler ve kristaller sebebiyle, buğulu bir görünüme sahiptir.
• Ancak, buğulu görünümü, zümrütün kalitesinin bir göstergesidir ve gerçek zümrütü taklitlerinden ayıran en önemli ayrıntıdır.
• Elmasın aksine zümrüt, oldukça kırılgan ve hassas bir yapıya sahiptir ve hem işlenmesi hem de kullanılması büyük bir özen gerektirir.

• Sertlik: 8 Mohs
• Bileşen: Karmaşık silikat
• Renk: Yeşil, sarı, mavi, beyaz
• Özgül ağırlık: 3.40-3.60 gram/cm³
• Şans getirdiği burç: Başak, Aslan
• Genellikle açık sarı renge sahip olan topaz, saydam ve camımsı bir yapıya sahiptir.
• Özellikle pırlanta ve elmasla birlikte kullanılır ve vintage parçaların vazgeçilmezidir.

Değerli taşlar kategorisinde anılan ve mücevherlerin ışıltılı dünyasında öne çıkan 6 değerli taş dışında kalan taşlara ise ‘yarı değerli taş’ adı verilir. Yarı değerli denme sebebi kalite farkı olarak bilinse dâhi yarı değerli taşlar arasında da en az değerli taşlar kadar kaliteli olan ve yüksek fiyatlarla karşımıza çıkanlar bulunur. Aradaki asıl fark, yarı değerli taşların sertlik oranının 7 Mohs’un altında olmasıdır.

Sıkça Sorulan Sorular

Mücevher yapımında hangi değerli taşlar kullanılır?

Mücevher yapımında kullanılan başlıca değerli taşlar elmas, pırlanta, zümrüt, yakut, topaz ve safirdir.

Değerli taş ile yarı değerli taş arasındaki fark nedir?

Mohs ölçeğine göre sertlik değeri 7’nin üzerinde olan taşlara değerli taş denirken, yarı değerli taşların sertlik oranları 7’den azdır.

Saydam renkli ve cam gibi görünen değerli taşın adı nedir?

Saydam renkli ve camımsı olan değerli taşın ismi topazdır.

Değerli taşlar, sahtelerinden nasıl ayırt edilir?

Değerli taşları taklitlerinden ayıran en belirgin özellik, içlerindeki bulutsu görüntü ve lekelerdir. Doğanın parmak izleri olarak bilinen bu lekeler, taklit edilememektedir.